سياهه بيست و يك مصحف نفيس در موزه آستان قدس رضوى

سياهه سپَسين را در يك نيمروزِ گرم از تابستان 1384 كه به هَمپايىِ دوست نازنينَم دكتر مهدى خواجه پيرى از موزه اِعجاب آلود آستان قدس رضوى ديدارى داشتيم با شتابى معمولِ اينگونه گشت و گذارهاى فرهنگى قلم زده‏ام ، شايد گاهى سودمند افتد . 

اين را هم بگويم كه در اين روزها ( اسفند 85 ) بنياد پژوهشهاى اسلامى پرينتِ كتابى را براى بررسى به من سپرده كه در فصلى از آنْ مصحفهاى منسوب به امامان ، موجود در اين موزه و ديگر جايهاى جهان ، به نَحو نيكويى شناسانده شده است . اميد دارم كه به زودى بنياد اين پژوهش را به طبع رسانَد ، إن شاءَ اللّه الرحمن .

1 . شماره 11 : جزء 19 و 20 ، قطع كوچك ، خطّ كوفى بر روى پوست منسوب به معصومين .

2 . شماره 6 : جزء 12 تا 16 ، قطع بزرگ ، منسوب به امير المؤمنين امام على عليه السلام .

3 . شماره 12 : جزء 23 و 24 ، منسوب به امام حسن مجتبى عليه السلام .

4 . شماره 27 : پاره‏اى از مصحف ، تحرير سده 3 هجرى از كاتبى ناشناخته . اين چهار مصحف از موقوفات شاه عبّاس اوّل صفوى در سال 979 يا 1008 هجرى و وقفنامه آنها به خطّ شيخ بهايى است .

5 . شماره 49 : جزء 1 تا 28 ، خطّ كوفى منسوب به معصومين ، محرَّر در سده 3 هجرى ظاهراً ، وقفى شاه عبّاس اوّل صفوى در 1009 هجرى .

6 . شماره 47 : جزء 1 تا 3 ، تحرير سده 3 يا 4 هجرى .

7 . شماره 42 : كامل ، خطّ كوفىِ دوران تكامل . اين يكى و مصحفِ پيشين از موقوفات شاه عبّاس اوّل صفوى در سال 1009 هجرى ، و يادداشت وقف به خطّ شيخ بهايى دارد .

8 . شماره 14 : جزء 15 تا 17 ، منسوب به امام حسين عليه السلام ، واقف ناشناخته امّا وقفنامه به خطّ و امضاى شيخ بهايى است .

9 . شماره 15 : جزء 30 ، قطع بزرگ ، منسوب به امام زين العابدين سجّاد عليه السلام .

10 . شماره 40 : جزء 18 و 19 ، خطّ كوفى منسوب به معصومين ، محرَّر در سده 3 هجرى .

11 . شماره 23 : جزء 1 تا 8 ، خطّ كوفى سده 3 هجرى .

12 . شماره 19 : خطّ كوفى منسوب به معصومين ، محرَّر در حدود سده 3 هجرى .

13 . شماره 8 : جزء 7 تا 9 ، تحرير سده 3 هجرى .

14 . شماره 26 : كامل ، خطّ كوفى سده 3 يا آغاز سده 4 هجرى .

15 . شماره 25 : جزء 15 و 16 ، خطّ كوفى سده 3 هجرى .

16 . شماره 72 : جزء 28 تا 30 ، تحرير سده 5 هجرى بر روى كاغذ دولت آبادى .

17 . شماره 1586 : بخشى از قرآن ، خطّ كوفى منسوب به امام على الرضا عليه السلام ، اين مصحف در نزد علّامه امينى بوده و محمّد مهران آن را از نجف اشرف به اين آستانه آورده است . تاريخ وقف در سال 1338 خورشيدى و وقفنامه به خطّ آية اللّه محمّد هادى ميلانى مى‏باشد .

18 . شماره 1500 : بخشى از قرآن ، تحرير سده 4 هجرى ، وقفى تيمسار سرلشكر اسماعيل امير فضلى .

19 . شماره 96 : جزء 13 ، به خطّ كوفى دوران تحوّل در سده 4 هجرى بر روى كاغذ حَنايى ضخيم ، وقفى ابوالقاسم منصور بن محمّد بن كثير در 393 هجرى ، وى وزير سلطان محمود و سلطان مسعود غزنوى بوده است .

20 . شماره 1501 : جزء 8 ، به خطّ ابوالبركات رازى وزير مَجدالدوله ديلمى در 421 هجرى ، وقفى كاتب در همان سال .

21 . شماره 77 : جزء 22 تا 26 ، به خطّ كوفى دوران تحوّل در سده 5 هجرى بر روى كاغذ دولت آبادى ، برگردان پارسى به صورت زير نويس نيز دارد ، وقفى مولى محمّد مهدى بن على اصغر قزوينى در 1122 هجرى ، نامبرده از دانشيان شيعىِ روزگار صفوى و داراى آثار قلمى ارزنده‏اى است كه از شمار آنها كتاب گرانبار « ذُخر العالَمَين » به كوشش راقمِ اين سطور براى مؤسّسه پژوهش و مطالعات عاشوراى مشهد ويراسته و آراسته طبع شده است .

شنبه ۵ خرداد ۱۳۸۶ ساعت ۱۷:۵۰